...Παραμερίστε διαφορές με Παπατζήδες ή Σβωλοτσιριμώκους, παράπονα και μνησικακίες για Λίβανους και Δεκέμβρηδες και λοιπά. Όλοι μαζί, όλοι μαζί, να σ'ωσουμε τον τόπο, γιατί η Γερμανίδα λύσσαξε και θα τον ξεπατώσει....
...Θέλουν την Ελλάδα πόρνη να τους ανοίγει τα σκέλια στην ποδιά της Ακρόπολης να προμηθεύει μισοτιμής το ρίγος της αμαρτίας στις μαραγκιασμένες από τον πουριτανισμό ψυχές τους. Μας θέλουν γκαρσόνια, ταβερνιάρηδες, μαστρωπούς, βαρκάρηδες, επιβήτορες, καμπαρετζήδες, μπουζουξήδες, χασισέμπορους αχ αμάν αμάν και συρτάκι αμέ Ζόρμπα δι Γκρηκ κι αυτοί να αρμέγουν τον τόπο, το καρασί, το λάδι, τα πορτοκάλια, τις ντομάτες, τα ροδάκινα, το βαμπάκι, τα μάρμαρα, το βωξίτη, το λιγνίτη, τα μεταλλεύματα και τον ιδρώτα του κόσμου.
Κοίτα πού καταντήσαμε κάθε πολιτικός και κόκκινο φαναράκι στην πόρτα του και τ' όνομά του φωτισμένο σε ταμπελίτσα πλάι στο κουδούνι....
....Σε άλλες χώρες που οι πολίτες ξέρουν τα δικαιώματά τους θα είχε αλλάξει από καιρό τέτοια κατάσταση. εδώ τα εδραιωμένα συμφέροντα, η μονοωλιακή εκμετάλλευση, τα " κλειστά επαγγέλματα " , το συνάλλγμα που σπαταλιέται σε πολυτέλειες και αργομισθίες...Τετρακόσια χρόνια σκύβαμε το κεφάλι όταν σήκωνε τη φωνή κι ο τελευταίος αγάς. Ενάμιση αιώνα τώρα ελεύθερο κράτος κι ακόμη μας δυναστεύουν αγάδες κάθε λογής, από τον εισπράχτορα του λεωφορείου ως το διοοικητή της Εθνικλης, απ' τον Βαν Φλητ ως τους εξοχότατους της Πιουριφάι και Λαμπουίς, τους ανθύπατους της νέας Ρώμης στο κρατίδιο των Γραικύλων...
.... Φοβάμαι πως δε θα την αποφύγουμε τη δικτατορία.
_ Γιατί τώρα τι έχουμε; ρώτησε ο Βάρναλης. Έχουμε δικτατορία των δωσίλογων με φερετζέ. Την παρουσιάζουμε για "αληθινή δημοκρατία". Και η δουλειά τους - δηλαδή η προδοσία του λαού - γίνεται. Καμαρώστε καθεστώς: πατημένο σύνταγμα, κυβέρνηση της μειοψηφίας, χιτλερική νομοθεσία, αστυνομοκρατία, παρακρατικοί δολοφόνοι, γερμανοντυμένοι " πατριώτες " και τα λοιπά...
Θα μπορούσα να αντιγράψω ολόκληρο το βιβλίο. Τόσο πολύ με εντυπωσίασε ο απίστευτος τρόπος που επαναλαμβάνεται η ιστορία που ανακυλώνονται τα λάθη και τα πάθη μας.
Για όποιον δεν το γνωρίζει είναι η " χαμένη άνοιξη " του Σρατή Τσίρκα. Μιλά για την τελευταία " ελεύθερη " άνοιξη στην Αθήνα πριν από το πραξικόπημα της Χούντας το 1967. Γύρω από έναν σκοτεινό , αδιέξοδο έρωτα υφαίνεται μια ολόκληρη εποχή μπερδεμένη με αρώματα από γιασεμί κι αγιόκλημα και ηλιοβασιλέματα πίσω από τον Υμμητό.
Ομολογώ πως έπεσε τυχαία στα χέρια μου μαζί με μια εφημερίδα. Αν το έβλεπα στο ράφι κάποιου βιβλιοπωλείου δε θα του έδινα καμία ευκαιρία. Καθώς όμως η οικονομική μου κατάσταση δε μου επιτρέπει να αγοράσω όσα βιβλία θα ήθελα, και αφού είχα διαβάσει ακόμη και τις συσκευασίες στις προθήκες του σούπερ μάρκετ, είπα να το δοκιμάσω.
Εμένα μου είπε πολλά, φαντάζομαι πως στον καθένα από εσάς θα πει άλλα.
Καταρχήν ένιωσα ντροπή για το πόσο ανιστόρητη είμαι όσον αφορά τη σύγχρονη ιστορία μας από το μέχρι πρότινος ταμπού του εμφυλίου και μετά.
Τα Κλασσικά χρόνια, τους Περσικούς πολέμους, το Βυζάντιο, το 1821, ω αυτά τα γνωρίζω νεράκι. Έτσι έπρεπε να τα μάθω τα χρόνια εκείνα για να περάσω τις εξετάσεις για το πανεπιστήμιο. Έμαθα ονόματα, ημερομηνίες, μάχες και ναυμαχίες. Χαράκωσα με το ξυράφι της ξύστρας μου τον Ομέρ Βρυώνη και με μάλωσε ο δάσκαλος στην Πέμπτη Δημοτικού, γιατί χάλασα το βιβλίο, όχι γιατί μίσησα τον εχθρό. Ταυτίστηκα με τις Σουλιώτισσες και πόσο ζήλεψα που εμένα δε μου έλαχε να ζήσω σε μια ηρωική εποχή...
Τότε, γιατί τώρα που ζω σε μια εποχή που έχει τόση ανάγκη από ήρωες εγώ δεν μπορώ πια να φαντασιωθώ τον εαυτό μου να παίρνει κεφάλια οχτρών, να μαζεύει τα σκαλπ των αλλόθρησκων. Εγώ, γιατί δυστυχώς κάποιοι άλλοι μπορούν.
Σκέφτομαι λοιπόν πως ίσως τα επαναλαμβανόμενα λάθη μας να οφείλονται και στο λάθος τρόπο που διδασκόμαστε την Ιστορία. Τελειώνουμε το σχολείο κι εκείνο που μας έχει μείνει είναι μια στείρα προγονολατρεία και η αίσθηση πως η ιστορία είναι από καιρό πεθαμένη και το μόνο που της οφείλουμε είναι κανένα επετειακό μνημόσυνο, ένα βαρετό λόγο, ένα στεφάνι δάφνινο. Σαν να μην είναι ιστορία αυτό που ζούμε τώρα. Σαν να υπάρχει πέρα κι έξω από εμάς, σαν να μην είμαστε κομμάτι της. Κανένα βιβλίο δε μας έμαθε πως την ιστορία εμείς τη φτιάχνουμε, εμείς μπορούμε να την αλλάξουμε.
Έπειτα ομολογώ πως είδα με μεγαλύτερη συμπάθεια τους Έλληνες. Είπα να πάψω να θυμώνω μαζί μας, με τις επιλογές μας, με την " αδιόρθωτη,διεφθαρμένη φύση" μας.
Γράφει αλλού ο Τσίρκας " τι να σου κάνει αυτός ο άμοιρος ο λαός και τον κατηγορείς πως εύκολα ξεφουσκώνει. Δε βλέπεις πως κάθε που παίρνει τ' απάνω του συνωμοτούν όλοι οι δυνάστες και τον καταπλακώνουν. Εγώ θα σου μάθω την ιστορία σας; Τι Ρωμαίοι, τι Φράγκοι, τι Γερμανοί, τι Αμερικάνοι για να μην πω για κοτζαμπάσηδες και δημογέροντες και μεγάλα καφτάνια και δυναστείες Βίτελσμπαχ και Γλύξκμπουργκ μα πώς τον διαβάζεις το Μακρυγιάννηα ανάποδα μαθές. Δηλαδή τον έκοψε ο Στέφανος αυτό που λέει κι ο Ηλιού ο λαός Σίσυφος. Μα όσο του κοπανούμε αυτό, τόσο θα μένει δέσμιος της ιδέας που έχουν οι άλλοι γι' αυτόν..."
Είπα λοιπόν να μας συμπονέσω, να μας αγαπήσω. να κάνω ό, τι κάνω στον μικρόκοσμο της τάξης μου. Γιατί ποτέ δεν κατηγορώ τα παιδιά μου πως είναι άχρηστα, πως είναι τα χειρότερα παιδιά του σχολείου και πως με κάνουν ρεζίλι; Μα γιατί τότε θα κάνουν ό,τι μπορούν για να αποδείξουν τόσο σ' εμένα όσο και στους εαυτούς τους πως έχω δίκιο. Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο λειτουργούν όμως και όταν τα επαινώ για το παραμικρό που καταφέρνουν, όταν τα καμαρώνω και τους λέω πόσο περήφανη με κάνουν.
Ας κλείσουμε λοιπόν τις τηλεοράσεις κι ας βγούμε στα πάρκα, ας δούμε πόσοι μας χαμογελούν κι ας τους το ανταποδώσουμε. Ας είμαστε ευγενικοί με τον περιπτερά και τον ταμία του σούπερ μάρκετ που μας καθυστερεί. ας σηκωθούμε στο τρένο να καθίσει ένας γέροντας, ας αφήσουμε μια χαραμάδα φως να μας φωτίσει, ας μην υποκύψουμε στο σκοταδισμό που μας επιβάλλουν για να φοβόμαστε και να υπακούμε, αιώνια δέσμιοι του ραγιαδισμού μας...
Και θα κλείσω με τον κύριο Τσίρκα, όπως ξεκίνησα, ζητώντας του συγνώμη που άργησα τόσο πολύ να τον ανακαλύψω.
...Θέλουν την Ελλάδα πόρνη να τους ανοίγει τα σκέλια στην ποδιά της Ακρόπολης να προμηθεύει μισοτιμής το ρίγος της αμαρτίας στις μαραγκιασμένες από τον πουριτανισμό ψυχές τους. Μας θέλουν γκαρσόνια, ταβερνιάρηδες, μαστρωπούς, βαρκάρηδες, επιβήτορες, καμπαρετζήδες, μπουζουξήδες, χασισέμπορους αχ αμάν αμάν και συρτάκι αμέ Ζόρμπα δι Γκρηκ κι αυτοί να αρμέγουν τον τόπο, το καρασί, το λάδι, τα πορτοκάλια, τις ντομάτες, τα ροδάκινα, το βαμπάκι, τα μάρμαρα, το βωξίτη, το λιγνίτη, τα μεταλλεύματα και τον ιδρώτα του κόσμου.
Κοίτα πού καταντήσαμε κάθε πολιτικός και κόκκινο φαναράκι στην πόρτα του και τ' όνομά του φωτισμένο σε ταμπελίτσα πλάι στο κουδούνι....
....Σε άλλες χώρες που οι πολίτες ξέρουν τα δικαιώματά τους θα είχε αλλάξει από καιρό τέτοια κατάσταση. εδώ τα εδραιωμένα συμφέροντα, η μονοωλιακή εκμετάλλευση, τα " κλειστά επαγγέλματα " , το συνάλλγμα που σπαταλιέται σε πολυτέλειες και αργομισθίες...Τετρακόσια χρόνια σκύβαμε το κεφάλι όταν σήκωνε τη φωνή κι ο τελευταίος αγάς. Ενάμιση αιώνα τώρα ελεύθερο κράτος κι ακόμη μας δυναστεύουν αγάδες κάθε λογής, από τον εισπράχτορα του λεωφορείου ως το διοοικητή της Εθνικλης, απ' τον Βαν Φλητ ως τους εξοχότατους της Πιουριφάι και Λαμπουίς, τους ανθύπατους της νέας Ρώμης στο κρατίδιο των Γραικύλων...
.... Φοβάμαι πως δε θα την αποφύγουμε τη δικτατορία.
_ Γιατί τώρα τι έχουμε; ρώτησε ο Βάρναλης. Έχουμε δικτατορία των δωσίλογων με φερετζέ. Την παρουσιάζουμε για "αληθινή δημοκρατία". Και η δουλειά τους - δηλαδή η προδοσία του λαού - γίνεται. Καμαρώστε καθεστώς: πατημένο σύνταγμα, κυβέρνηση της μειοψηφίας, χιτλερική νομοθεσία, αστυνομοκρατία, παρακρατικοί δολοφόνοι, γερμανοντυμένοι " πατριώτες " και τα λοιπά...
Θα μπορούσα να αντιγράψω ολόκληρο το βιβλίο. Τόσο πολύ με εντυπωσίασε ο απίστευτος τρόπος που επαναλαμβάνεται η ιστορία που ανακυλώνονται τα λάθη και τα πάθη μας.
Για όποιον δεν το γνωρίζει είναι η " χαμένη άνοιξη " του Σρατή Τσίρκα. Μιλά για την τελευταία " ελεύθερη " άνοιξη στην Αθήνα πριν από το πραξικόπημα της Χούντας το 1967. Γύρω από έναν σκοτεινό , αδιέξοδο έρωτα υφαίνεται μια ολόκληρη εποχή μπερδεμένη με αρώματα από γιασεμί κι αγιόκλημα και ηλιοβασιλέματα πίσω από τον Υμμητό.
Ομολογώ πως έπεσε τυχαία στα χέρια μου μαζί με μια εφημερίδα. Αν το έβλεπα στο ράφι κάποιου βιβλιοπωλείου δε θα του έδινα καμία ευκαιρία. Καθώς όμως η οικονομική μου κατάσταση δε μου επιτρέπει να αγοράσω όσα βιβλία θα ήθελα, και αφού είχα διαβάσει ακόμη και τις συσκευασίες στις προθήκες του σούπερ μάρκετ, είπα να το δοκιμάσω.
Εμένα μου είπε πολλά, φαντάζομαι πως στον καθένα από εσάς θα πει άλλα.
Καταρχήν ένιωσα ντροπή για το πόσο ανιστόρητη είμαι όσον αφορά τη σύγχρονη ιστορία μας από το μέχρι πρότινος ταμπού του εμφυλίου και μετά.
Τα Κλασσικά χρόνια, τους Περσικούς πολέμους, το Βυζάντιο, το 1821, ω αυτά τα γνωρίζω νεράκι. Έτσι έπρεπε να τα μάθω τα χρόνια εκείνα για να περάσω τις εξετάσεις για το πανεπιστήμιο. Έμαθα ονόματα, ημερομηνίες, μάχες και ναυμαχίες. Χαράκωσα με το ξυράφι της ξύστρας μου τον Ομέρ Βρυώνη και με μάλωσε ο δάσκαλος στην Πέμπτη Δημοτικού, γιατί χάλασα το βιβλίο, όχι γιατί μίσησα τον εχθρό. Ταυτίστηκα με τις Σουλιώτισσες και πόσο ζήλεψα που εμένα δε μου έλαχε να ζήσω σε μια ηρωική εποχή...
Τότε, γιατί τώρα που ζω σε μια εποχή που έχει τόση ανάγκη από ήρωες εγώ δεν μπορώ πια να φαντασιωθώ τον εαυτό μου να παίρνει κεφάλια οχτρών, να μαζεύει τα σκαλπ των αλλόθρησκων. Εγώ, γιατί δυστυχώς κάποιοι άλλοι μπορούν.
Σκέφτομαι λοιπόν πως ίσως τα επαναλαμβανόμενα λάθη μας να οφείλονται και στο λάθος τρόπο που διδασκόμαστε την Ιστορία. Τελειώνουμε το σχολείο κι εκείνο που μας έχει μείνει είναι μια στείρα προγονολατρεία και η αίσθηση πως η ιστορία είναι από καιρό πεθαμένη και το μόνο που της οφείλουμε είναι κανένα επετειακό μνημόσυνο, ένα βαρετό λόγο, ένα στεφάνι δάφνινο. Σαν να μην είναι ιστορία αυτό που ζούμε τώρα. Σαν να υπάρχει πέρα κι έξω από εμάς, σαν να μην είμαστε κομμάτι της. Κανένα βιβλίο δε μας έμαθε πως την ιστορία εμείς τη φτιάχνουμε, εμείς μπορούμε να την αλλάξουμε.
Έπειτα ομολογώ πως είδα με μεγαλύτερη συμπάθεια τους Έλληνες. Είπα να πάψω να θυμώνω μαζί μας, με τις επιλογές μας, με την " αδιόρθωτη,διεφθαρμένη φύση" μας.
Γράφει αλλού ο Τσίρκας " τι να σου κάνει αυτός ο άμοιρος ο λαός και τον κατηγορείς πως εύκολα ξεφουσκώνει. Δε βλέπεις πως κάθε που παίρνει τ' απάνω του συνωμοτούν όλοι οι δυνάστες και τον καταπλακώνουν. Εγώ θα σου μάθω την ιστορία σας; Τι Ρωμαίοι, τι Φράγκοι, τι Γερμανοί, τι Αμερικάνοι για να μην πω για κοτζαμπάσηδες και δημογέροντες και μεγάλα καφτάνια και δυναστείες Βίτελσμπαχ και Γλύξκμπουργκ μα πώς τον διαβάζεις το Μακρυγιάννηα ανάποδα μαθές. Δηλαδή τον έκοψε ο Στέφανος αυτό που λέει κι ο Ηλιού ο λαός Σίσυφος. Μα όσο του κοπανούμε αυτό, τόσο θα μένει δέσμιος της ιδέας που έχουν οι άλλοι γι' αυτόν..."
Είπα λοιπόν να μας συμπονέσω, να μας αγαπήσω. να κάνω ό, τι κάνω στον μικρόκοσμο της τάξης μου. Γιατί ποτέ δεν κατηγορώ τα παιδιά μου πως είναι άχρηστα, πως είναι τα χειρότερα παιδιά του σχολείου και πως με κάνουν ρεζίλι; Μα γιατί τότε θα κάνουν ό,τι μπορούν για να αποδείξουν τόσο σ' εμένα όσο και στους εαυτούς τους πως έχω δίκιο. Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο λειτουργούν όμως και όταν τα επαινώ για το παραμικρό που καταφέρνουν, όταν τα καμαρώνω και τους λέω πόσο περήφανη με κάνουν.
Ας κλείσουμε λοιπόν τις τηλεοράσεις κι ας βγούμε στα πάρκα, ας δούμε πόσοι μας χαμογελούν κι ας τους το ανταποδώσουμε. Ας είμαστε ευγενικοί με τον περιπτερά και τον ταμία του σούπερ μάρκετ που μας καθυστερεί. ας σηκωθούμε στο τρένο να καθίσει ένας γέροντας, ας αφήσουμε μια χαραμάδα φως να μας φωτίσει, ας μην υποκύψουμε στο σκοταδισμό που μας επιβάλλουν για να φοβόμαστε και να υπακούμε, αιώνια δέσμιοι του ραγιαδισμού μας...
Και θα κλείσω με τον κύριο Τσίρκα, όπως ξεκίνησα, ζητώντας του συγνώμη που άργησα τόσο πολύ να τον ανακαλύψω.
Τούτη η γενιά μπορεί να ξεπεράσει τη δική μας. Γιατί; εσύ ρωτάς γιατί; Δεν ξέρω. Ίσως γιατί διαβάζει περισσότερο, γιατί έμαθε να σκέφτεται μόνη της και να κρίνει. Μπορεί, λέω, δε σου το δίνω γραπτώς.
Ας το θυμηθούμε τούτο το τελευταίο εμείς οι δάσκαλοι σε λίγο καιρό που αρχίζει η νέα σχολική χρονιά...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου